ناباروری چیست؟
ناباروری به معنای عدم توانایی باروری در طی یک سال اخیر، در صورتی که زوجین با رابطه جنسی منظم و بدون استفاده از روش‌های محافظتی برای باروری تلاش می‌‌کنن. اما در زنان بالای 35 سال، اگه با وجود رابطه جنسی منظم و عدم استفاده از روش‌های پیشگیری، بارداری رخ نده، باید به پزشک مراجعه کنین تا برنامه درمانی مناسب و لازم برای شما در نظر گرفته بشه.
ضریب رخداد ناباروری می‌تونه در حدود 10 تا 15 درصد از کل زوجین متأهل در جهان رو در بر بگیره. این ضریب با افزایش سن افزایش پیدا می‌کنه. ناباروری یک مسئله بهداشتی مرتبط با سیستم تناسلیه و به عنوان یک علت می‌تونه به یک عامل نسبت داده بشه؛ البته ممکنه با توجه به شرایط هر فرد دلیل ناباروری متشکل از چند علت باشه. این بیماری، قابلیت بدن در انجام فرآیندهای تولید مثل رو به خطر می‌اندازه و منجر به اختلال در عملکرد سیستم تولید مثلی می‌شه.
اگر چه باروری به عنوان یک فرآیند طبیعی و ساده در نظر گرفته می‌شه، اما در واقعیت، این روند بسیار پیچیده است و برای وقوع بارداری، توجه به تمامی عوامل زیر ضروریه:
- تولید تخمک سالم توسط زن
- تولید اسپرم با کیفیت توسط مردان
- لوله‌های فالوپ سالم که اجازه می‌ده اسپرم به تخمک برسه
- لقاح اسپرم و تخمک
- توانایی تخمک بارور شده برای نگه داشتن در رحم
· کیفیت جنین مناسب
عدم توانایی باروری مردان
عوامل زیادی می‌تونن باعث کاهش توانایی لقاح بشن. شایع‌ترین علل ناباروری مردان، تولید غیر طبیعی اسپرم، عملکرد و مورفولوژی غیر طبیعی اسپرمه. سبک زندگی عمومی می‌تونه بر علل ناباروری مردان تأثیر بذاره.
علائم ناباروری مردان
علائم ناباروری در مردان عبارتند از:
- کاهش تعداد و تحرک اسپرم
- مشکلات ساختاری اسپرم
- عدم وجود سلول‌های اسپرم در مایع منی (آزوسپرمی)
- انسداد کانال
- اسپرم خارج نشه (انزال به مثانه)
- علل هورمونی
- بیضه رشد نکرده در بدو تولد یا بعد از تولد
- بیماری‌هایی مانند بیماری‌های تب دار در دوران کودکی و اوریون در نوجوانی
- بیماری‌های ژنتیکی
- واریکوسل (بزرگ شدن وریدهای منتهی به بیضه)
- بیماری‌هایی مانند سیفلیس و سوزاک
- اختلالات جنسی (مانند اختلال نعوظ و انزال زودرس)
- دیابت
- درمان سرطان قبلی
- عفونت‌ها
- کمبود تستوسترون
- مصرف بیش از حد سیگار یا الکل
· استرس
نابارور بودن در زنان
شایع‌ترین علائم ناباروری در زنان شامل انسداد لوله‌ها، اندومتریوز، اختلالات تخمک گذاری، سندرم تخمدان پلی کیستیک و یائسگی زودرسه.
علائم ناباروری زنان
علائم ناباروری در زنان شامل موارد زیره:
- تخریب یا انسداد در لوله‌ها
- سیکل قاعدگی نامنظم
- کاهش ذخیره تخمدان
- انسداد یا چسبندگی لوله‌های فالوپ
- عفونت‌های قبلی یا عمل‌های داخل شکمی
- آندومتریوز
- اختلالات تخمک گذاری
- سطح پرولاکتین بالا
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): در این بیماری، بدن هورمون آندروژن رو بیش از حد تولید می‌کنه که بر روی تخمک گذاری تأثیر می‌ذاره. سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز با مقاومت به انسولین و چاقی مرتبطه.
- یائسگی زودرس
- میوم رحم: میوم تومورهای خوش خیمی هستن که در دیواره رحم قرار دارن.
- چسبندگی داخل شکمی: بافت‌های چسبنده پس از عفونت لگن، آپاندیسیت، جراحی شکم یا لگن ایجاد می‌شن.
- مشکلات تیروئید: اختلالات در غده تیروئید (مانند ترشح بیش از حد یا خیلی کم هورمون تیروئید) می‌تونه با تأثیر بر چرخه قاعدگی باعث ناباروری بشه.
- تاریخچه سرطان و درمان سرطان: سرطان‌ها، به ویژه سرطان‌هایی که در دستگاه تناسلی زنان رخ می‌دن، می‌تونن منجر به ناباروری بشن. رادیوتراپی و شیمی درمانی نیز بر توانایی باروری زنان تأثیر می‌ذاره.
- سایر شرایط پزشکی: بیماری‌هایی مانند بلوغ دیررس، عدم قاعدگی، بیماری‌های کبدی و دیابت نیز می‌تونن باعث ناباروری در زنان بشن.
- مصرف کافئین: مصرف زیاد کافئین نیز می‌تونه منجر به ناباروری بشه.
- چاقی
- مصرف بیش از حد سیگار و الکل
· گاهی اوقات باروری به دلیل عوامل متعدد کاهش پیدا می‌کنه، در حالی که گاهی اوقات هیچ دلیلی برای ناباروری پیدا نمی‌شه.
نتیجه گیری:
تشخیص ناباروری به معنای تایید عدم امکان باروری مطلق نیست. به طور کلی، ناباروری به عدم توانایی زوجین برای باروری و باردار شدن اشاره دارده. اما باید توجه داشت که تشخیص ناباروری تنها نشان دهنده مشکلات موجوده و نمی‌تونه به صورت قطعی عدم امکان باروری رو تضمین کنه. در بسیاری از موارد، با تشخیص علائم ناباروری، علل مشکل باروری شناسایی و راهکارهای درمانی برای رفع این مشکلات ارائه می‌شه. در واقع، با توجه به علائم ناباروری، درمان‌های مختلفی مانند داروها، جراحی، فناوری مساعد باروری و روش‌های مختلف آزمایشگاهی ممکنه به زوجین برای باروری و باردار شدن کمک کنه.