قند خون همچنین به عنوان گلوکز شناخته میشود و قند موجود در خون است. گلوکز با خوردن کربوهیدرات وارد خون شما میشود. سیستم غدد درون ریز و لوزالمعده از افزایش یا کاهش بیش از حد قند خون جلوگیری میکنند. انسولین قند اضافی را به کبد میفرستد تا ذخیره شود و به عنوان انرژی در بین وعدههای غذایی استفاده شود. هورمون گلوکاگون سیگنالی به کبد شما میفرستد تا گلیکوژن ذخیره شده را به گلوکز تبدیل کند تا بتواند دوباره به جریان خون آزاد شود و انرژی برای سلولها فراهم کند. سطح طبیعی قند خون باید نزدیک به ۱۰۰ باشد اما برای برخی پایینتر خواهد بود به خصوص قبل از خوردن هر میان وعده و غذا.
به چه علت قند خون بالا میرود؟
بسیاری از چیزها میتوانند باعث افزایش قند خون شما شوند. غذاهای پر کربوهیدرات، فرآوری شده و قندهای افزوده مقصر شناخته شدهاند. غذاهای سرشار از چربیهای اشباع شده میتوانند مقاومت به انسولین را بدتر کنند. عوامل شگفتانگیزی که در افزایش قند خون نقش دارند عبارتند از: نخوردن صبحانه، سبک زندگی کم تحرک، تغییرات هورمونی و سلامت ضعیف دندانها. استرس و التهاب در بدن نیز با ترشح هورمون کورتیزول به افزایش قند خون کمک میکند و بدن شما را به انسولین حساس میکند. برخی گزارشها ادعا میکنند که آفتاب سوختگی و شیرینکنندههای مصنوعی سطح قند خون را افزایش میدهند.
کدام داروها میتوانند سطح قند خون را افزایش دهند؟
هم داروهای بدون نسخه و هم داروهای تجویزی میتوانند سطح قند خون را افزایش داده و باعث افزایش آن شوند. قبل از مصرف هر دارویی ضروری است که با داروساز خود در مورد عوارض جانبی مانند افزایش گلوکز خون صحبت کنید. اگر در حال حاضر با دیابت دست و پنجه نرم میکنید و کاهش مداوم سطح قند خون خود را دشوار میدانید داروهای دیگری که مصرف میکنید ممکن است علت بالا رفتن قند خون باشد. در زیر برخی از رایجترین داروهایی که میتوانند سطح قند خون را افزایش دهند آورده شده است:
داروهای بدون نسخه:
وقتی سرماخوردگی یا آنفولانزا دارید مصرف داروهای ضداحتقان و شربتهای سرفه طبیعی است. با این حال این محصولات حاوی قند هستند و به این معنی که این داروها میتوانند سطح قند خون را افزایش دهند. نشان داده شده است که برخی ویتأمینها مانند نیاسین باعث افزایش گلوکز در جریان خون میشوند. همین امر ممکن است با برخی از نسخهها مانند استروئیدها اتفاق بیفتد.
داروهای ضد التهاب:
اگر آرتریت، درد مفاصل یا عضلانی، آسم یا آلرژی دارید پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی یا استروئیدها را تجویز کند. اگر استروئیدها را به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف کنید وارد جریان خون شما میشوند و سطح گلوکز را تغییر میدهند. استروئیدها میتوانند از انجام وظیفه انسولین جلوگیری کنند و باعث مقاومت به انسولین شده و به کبد سیگنال میدهند که قند ذخیره شده را به جریان خون بازگرداند. اگر این اتفاق برای مدت طولانی رخ دهد احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ بیشتر میشود.
داروهای سلامت روان:
هم داروهای ضد افسردگی و هم داروهای ضد روان پریشی میتوانند در نحوه متابولیسم بدن انسولین اختلال ایجاد کنند. مهارکنندههای انتخابی سروتونین میتوانند کنترل قند خون را بدتر کنند، در حالی که داروهای ضد افسردگی سه حلقهای میتوانند باعث افزایش قند خون شوند که اصطلاح دیگری برای قند خون بالا است.
داروهای فشار خون و کلسترول:
استاتینها و بتا بلوکرها کلسترول و فشار خون را کاهش میدهند. این داروها در پیشگیری از سکته مغزی یا رویداد نامطلوب مرتبط با قلب حیاتی هستند. با این حال این داروها میتوانند سطح قند خون را افزایش دهند. مطالعات نشان داده است که استاتینها با قند خون بالاتر مرتبط هستند و افراد در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند. محققان دریافتند که استاتینها از انجام وظیفه انسولین جلوگیری میکنند. داروهای فشار خون با خاصیت ادرارآور نوعی مرتبط با افزایش سطح قند خون بودند. ما میدانیم که کم آبی میتواند منجر به افزایش سطح گلوکز خون شود بنابراین ممکن است تأثیر منفی بر شما بگذارد مگر اینکه به میزان مصرف مایعات خود ادامه دهید.
داروهای آنتی بیوتیک:
برخی از داروهای آنتی بیوتیکی مورد مطالعه قرار گرفتهاند و مشخص شدهاند که باعث نوسان سطح گلوکز میشوند که عبارتند از:
- سیپروفلوکساسین
- موکسی فلوکساسین
- لووفلوکساسین
قند خون بالا چه علائمی دارد؟
اگر متوجه شدید که میل شما به نوشیدن مایعات افزایش یافته یا به دفعات ادرار میکنید سطح قند خون خود را بررسی کنید. علائم دیگر عبارتند از:
- دهان خشک
- نفس با بوی میوه
- حالت تهوع
- دل درد
برای برخی تغییرات وزن غیرمنتظره، خستگی مداوم، تاری دید و سردردهای مکرر میتواند نشانه مشکل گلوکز باشد. اگر زخمهایی دارید که به درستی بهبود نمییابند، سوزن سوزن شدن یا بیحسی در دستها یا پاها و تغییرات پوستی مانند بثورات یا لکههای خشک دارید سطح قند خون خود را برای ناهماهنگی بررسی کنید.
نتیجهگیری:
از آنجایی که افزایش مداوم سطح قند خون میتواند خطرناک باشد مهم است که بدانید چه زمانی با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس بروید. داروساز همچنین میتواند اطلاعاتی در مورد چگونگی کاهش سریع افزایش قند خون مانند پیاده روی سریع، نوشیدن آب و خواب کافی ارائه دهد.