در دوران بارداری تغییراتی در بدن زن به دلیل عملکرد هورمونها و پروژسترون ایجاد میشود. به طور کلی تغییراتی در بافتهای تناسلی، قلبی و نرم وجود دارد. میتوان گفت که تقریباً همه سلولها به یک شکل تحت تأثیر قرار میگیرند. در واقع تحقیقات نشان میدهد که یکی از بزرگترین دلایل مشکلات در دوران بارداری کمبود خواب کافی است. این باعث ایجاد تغییر در رابطه بین صرع و بارداری میشود و اگر زن در سه ماهه آخر بارداری خوب نخوابد تشنج افزایش مییابد. با این حال هیچ کس با اطمینان نمیداند که آیا این واقعاً به دلیل استراحت و استرس ضعیف است یا به دلیل تغییرات هورمونی. با این وجود داروهای مورد استفاده برای درمان صرع مشکلاتی دارند. برای اینکه یک فرد صرع خود را قابل کنترل کند باید دارو مصرف کند. با این حال انجام این کار در دوران بارداری بهترینایده نیست زیرا بارداری حجم کل خون در گردش و همچنین توزیع آن در بافتهای بدن را تغییر میدهد.
برای درمان صرع چه داروهایی تجویز میشود؟
یکی از عوارض اصلی داروهای ضد تشنج ناهنجاریهای مادرزادی است. احتمال زایمان پیچیده زمانی افزایش مییابد که مادر چندین داروی تجویزی مصرف کند. این یک وضعیت مکرر در میان بیماران صرعی است که به درمانهای معمول پاسخ خوبی نمیدهند. در نتیجه پزشک شروع به ترکیب دوزهای مختلف برای کاهش تشنج میکند.علاوه بر این تحقیقات نشان داده است که اگر زن از داروهایی مانند والپروات و کاربامازپین استفاده کند شانس بیشتری برای نقایص جنین وجود دارد. در این حالت بیشترین ناحیه آسیب دیده جنین سیستم عصبی مرکزی است. آنچه پزشکان معمولاً پیشنهاد میکنند کاهش دوز داروهای ضد صرع در دوران بارداری است. اگر زن بیش از ۹ ماه بدون تشنج بوده باشد میتواند مقدار بسیار کمی از یک دارو را مصرف کند. در هر صورت تأیید این کاهش توسط پزشک متخصص ضروری است زیرا میتواند عواقب جدی برای مادر و جنین داشته باشد.
آیا خطر تشنج در بارداری وجود دارد؟
حالتهای تشنج خطراتی را هم برای مادر و هم برای جنین به همراه دارد. یکی از بزرگترین مشکلات هیپوکسی (فقدان اکسیژنرسانی به بافتها در حین وقوع رویداد) است. اگر گاز کافی به جفت نرسد عملکرد و رشد اندامهای کودک تحت تأثیر قرار میگیرد. همچنین تروما میتواند به عنوان عارضه تشنج باشد. البته این میتواند در یک زن باردار بسیار مشکل ساز باشد. با از دست دادن هوشیاری در طول دوره بیمار ممکن است به زمین بیفتد و در نواحی حساس مانند جمجمه و شکم که اکنون توسط رحم بزرگ شدهاند آسیب ببیند. میزان مرگ و میر در زنان باردار مبتلا به صرع بیشتر از بقیه زنان باردار است. بسیاری از این مرگها که تخمینزده میشود ناشی از مرگ ناگهانی و غیرمنتظره در صرع (SUDEP) است. SUDEP به مرگ غیرقابل توضیح در افراد مبتلا به صرع اشاره دارد. هیچ کس از منشأ این سندرم اطلاعی ندارد. اصولاً زنان باردار مبتلا به صرع هرگز نباید به تنهایی یا رو به پایین بخوابند.
در رابطه با بیماری صرع چه نکاتی را رعایت کنیم؟
همانطور که میبینید صرع و بارداری ترکیب پیچیدهای است. با این حال پزشک معالج باید همیشه وضعیت را تحت نظر داشته باشد. علاوه بر این زن باید تمام اقدامات احتیاطی را برای کاهش خطرات مربوطه انجام دهد. علاوه بر این به یاد داشته باشید که مادر تنها در صورتی میتواند دارو را ادامه دهد که پزشک آن را تایید کند. پزشک ممکن است دوز غلظت داروها در خون زن را بخواهد تا مقدار آن را تنظیم کند. هیچ زن حاملهای نباید به تنهایی تصمیم بگیرد که دوز داروی خود را تعلیق یا تغییر دهد. زایمان باید از قبل در مکانهای تخصصی و با تیم پزشکی مجرب در این زمینه برنامهریزی شود. گزینه سزارین امکانپذیر است و تصمیم باید پس از گفتگوی صمیمانه بین متخصص زنان و زایمان و مادر آینده گرفته شود.