. اختلال یا وسواس کندن جوش یا جای جوش که همان وسواس‌پوست‌کنی است، یکی از انواع وسواس‌های فکری_عملی است که در آن فرد مبتلا میل شدیدی به کندن جوش‌های صورت یا بدن خود دارد. معمولا کندن جوش به قصد بهبود ظاهر پوست انجام می‌شود، اما با دستکاری و کندن جوش‌ها منجر به بدتر شدن آن و گاه حتی ایجاد زخم‌های دائمی می‌شود. ممکن است این وسواس همزمان باعث کندن زخم، مو یا حتی خود پوست در نواحی مختلف بدن شود، اما تمرکز بیمار بیشتر به جوش‌های صورتش است. ریشه این بیماری در اضطراب و کمبود اعتماد به نفس بوده و برای درمان حتما باید به متخصص روانشناسی مراجعه کرد.
وسواس کندن جوش چیست؟
اختلال کندن جوش در درسته‌ی اختلالات اضطرابی جای می‌گیرد و آن را در راهنمای تشخیصی و آماری بیماری‌های روانی زیر مجموعه‌ای از وسواس پوست کنی می‌دانند. در این نوع اختلال اضطرابی فرد به واسطه‌ی افکار اجبار کننده خود، میل افراطی به کندن جوش‌های پوستی دارد. افراد مبتلا به اختلال کندن جوش برای کندن از ناخن، فشار انگشتان، سوزن و…. استفاده می‌کنند و ممکن است ساعت‌ها به این کار مشغول باشند. کندن جوش اغلب تا جایی پیش می‌رود که آسیب‌های جدی به فرد وارد می‌کند و حتی منجر به خونریزی می‌شود.
نشانه ها و علائم وسواس کندن جوش
انواع وسواس نشانه‌های مشترکی دارند که بروز افکار وسواسی و ناتوانی فرد در کنترل و سرکوب آن‌ها یکی از این علائم مشترک است. در ادامه علائم وسواس کندن جوش را به طور خاص شرح داده‌ایم.
بروز دوره‌های متناوب کندن جوش که منجر به آسیب به بافت پوست می‌شوند، از راه‌های تشخیص این اختلال است. یکی دیگر از علائم این است که فرد تلاش زیادی برای جلوگیری از کندن جوش می‌کند و اقداماتی در این زمینه انجام می‌دهد، ولی موفق نمی‌شود. این نوع وسواس مشکلات جدی در ارتباط با همسالان، پیشرفت شغلی و تحصیلی و عملکرد روزانه به همراه دارد.
زمانی اوسواس کندن جوش تشخیص داده می‌شود که علت پزشکی مانند بیماری‌های پوستی و یا بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی وجود نداشته‌باشد. بیماران مبتلا به این اختلال تنش زیادی برای کندن جوش خود احساس می‌کنند و وسوسه‌ی انجام این عمل به سراغشان می‌آید و بلافاصله پس از کندن جوش احساس لذت، آرامش و رهایی از تنش می‌کنند.
دلایل ابتلا به وسواس کندن جوش
ابتلا به وسواس کندن جوش دلایل متعددی دارد که با شناسایی و رفع آن‌ها می‌توان به درمان نزدیک‌تر شد. برخی از علل ابتلا به شرح زیر هستند:
1. اختلالات همایند
یکی از دلایل ابتلا به این اختلال، اختلالات همایندی است که فرد با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند. اختلالاتی همچون وسواس فکری عملی، اضطراب و افسردگی می‌توانند علت زیربنایی و زمینه‌ساز بروز وسواس‌کندن جوش باشند.
2. خشم و تنفر
در نظریه روانکاوی، علت بروز پدیده جوش کندن خشم و تنفر فرد نسبت به وقایع و اطرافیان ذکر شده‌است؛ به این معنا که فرد خشم خود را با کندن جوش‌هایش نشان می‌دهد و پس از آن احساس آسودگی می‌کند.
3. عدم کنترل استرس
ناتوانی در مدیریت استرس و تنش‌ها عامل دیگری در بروز وسواس کندن جوش است؛ اغلب کسانی که به این اختلال مبتلا هستند نمی‌توانند استرس و هیجانات خود را به شیوه‌ای سالم کنترل کنند به همین خاطر به رفتارهایی مثل کندن جوش روی می‌آورند.
4. افزایش دوپامین
یکی دیگر از علل ابتلا به این نوع وسواس افزایش دوپامین در بدن است که به دنبال مصرف افراطی موادی همچون شیشه و کوکائین پدید می‌آید. مصرف این گونه مواد باعث می‌شود فرد احساس کند چیزی زیر پوستش راه می‌رود و با کندن جوش ها یا پوستش تلاش می‌کند تا این حس را از بین ببرد.
روند پیشرفت وسواس کندن جوش
وسواس کندن جوش ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما معمولا در دوران بلوغ که جوش‌ها در قسمت‌های مختلف موجب ظاهری نامناسب می‌شوند، این رفتار آغاز می‌شود. این عارضه در شرایطی پیشرفت می‌کند و شدیدتر می‌شود که فرد دچار یک عارضه‌ی پوستی مانند جراحت یا عفونت شده و شروع به کندن آن قسمت می‌کند. با این کار جراحت بیشتر شده و بیمار از بهبود زخم جلوگیری می‌کند، هر چه بیشتر این کار را ادامه دهد جراحت و خارش پوست تشدید یافته و فرد بیشتر زخمش را می‌کند و این چرخه ادامه می‌یابد.
کندن جوش هنگام مواجه با استرس و فشار نیز تشدید می‌یابد؛ ممکن است فرد یک بار هنگام مواجه با رویداد استرس‌زا جوش‌هایش را بکند، با این کار احساس آرامش کند و از آن به بعد برای تجربه آن حس خوشایند این عمل تبدیل به یک عادت و پس از آن یک اختلال می‌شود.
درمان اختلال کندن جوش
پیش از پرداختن به درمان باید علت اصلی ابتلا تشخیص داده شود. در صورتی که اختلالات همایند مثل افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی علت بروز آن باشند، نیاز به مداخلات تخصصی و بالینی روانشناس وجود دارد تا ابتدا این اختلالات رفع شوند و سپس وسواس نیز از بین برود. یکی از روش‌های مؤثری که جهت درمان وسواس کندن جوش از جانب متخصصان ارائه می‌شود، روش وارونه‌سازی عادت است که در آن تلاش می‌شود عادت کندن جوش را با عادت دیگری جایگزین کنند.
1. کاهش استرس کندن جوش
یادگیری روش‌ها و راهکارهای کنترل استرس از اصول اولیه درمان این نوع وسواس به شمار می‌رود. از آن‌جایی که علائم وسواس کندن جوش به دنبال بروز رویدادهای استرس‌زا هویدا می‌شوند، بسیار اهمیت دارد که فرد را با استفاده از روش‌های مدیریت استرس از بروز این رفتار مصون داشت. اما گاه کنترل و کاهش استرس با وجود مشغله‌ها و مشکلات زیاد کاری سخت به نظر می‌رسد؛ در این شرایط بهره‌مندی از مشاوره کنترل استرس و کمک گرفتن از فردی آگاه و باتجربه راهگشا خواهد بود.
2. درمان وسواس شدید
برای درمان نوع شدید وسواس می‌توان از دارو درمانی تحت نظر روانپزشک بهره برد. اغلب داروهای ضد افسردگی و ضدافسردگی سه حلقه‌ای جهت درمان وسواس پوست کنی تجویز می‌شود. مسئله‌ای که وجود دارد این است که داروها اغلب عوارضی را به همراه دارند و به بهبودی کامل اختلال نمی‌انجامند. این داروها تنها به کنترل و کاهش علائم کمک می‌کنند. بنابراین پیشنهاد می‌شود از درمان‌های شناختی رفتاری و روانکاوی نیز کمک بگیرید.
جستجو راهی برای درمان جوش ها
هر چه جوش‌ها بیشتر دستکاری شده باشند، احتمال ایجاد جوشگاه بیشتر است، بنابراین علاوه بر درمان وسواس باید به متخصص پوست برای درمان جوش‌ها نیز مراجعه کرد.